جایگاه بحث علامات حقیقت و مجاز از دید محقق اصفهانی
در جلسات گذشته گفتیم حضرت امام (ره) برای بحث علامات حقیقت و مجاز دو مقدمه بیان کرده و با جدا کردن پوشه ها، جایگاه بحث علامات حقیقت و مجاز را روشن کردند. سایر بزرگان این بحث را ذیل تبادر طرح کرده اند به دلیل اینکه تبادر را معلول وضع دیده اند.
مرحوم آخوند تبادر را «انسباق معنا به ذهن به مجرد سماع لفظ و با غض نظر از اراده متکلم و قرینه» معنا کردند و بیانی در مورد علیت یا اقتضای وضع نسبت به تبادر نداشتند اما شاگردان ایشان بحث را به فضای علیت برده اند که از جمله آنها مرحوم محقق اصفهانی (ره) است.
عبارت نهایه الدرایه:
ایشان در نهایه الدرایه این چنین عبارت می آورند:
وضع مقتضی تبادر است نه علت آن
معنى کون التبادر علامة، کونه دلیلا إنّیّا على الوضع
معنای اینکه تبادر علامت وضع است به این جهت است که تبادر به شکل برهان انی ما را از معلول به علت منتقل می کند.